Prezentacje będą miały formę 15 minutowych wystąpień (plus 5 minut na dyskusję po każdej z nich). Każdy z referentów będzie miał do dyspozycji multimedialny rzutnik.
|
Spis treści
|
P. Bankiewicz, Biologiczny naturalizm a wolna wola (Searle’a polemika z dualizmem własności).
Paweł Bankiewicz
Uniwersytet Jagielloński
Instytut Filozofii
Biologiczny naturalizm a wolna wola (Searle’a polemika z dualizmem własności).
Jednym z najpoważniejszych wyzwań dla budowanej przez Johna Searle’a naturalistycznej ontologii jest problem wolnej woli. Pojawił się on już w kontekście dokonanej przez niego analizy intencjonalnych stanów umysłu [Searle 1985, rozdz. 10]. Wprowadzona tam formuła, wedle której świadomość jest wytwarzana i urzeczywistniania w biologicznej strukturze mózgu, pozwoliła na charakterystykę zjawiska wolnej woli w naturalistycznie opisanym świecie. Wskazana w powyższej formule ścisła zależność przyczynowa stanów mentalnych od neurobiologicznej struktury mózgu stworzyła jednak niebezpieczeństwo przypisania wolnej woli jedynie epifenomenalnego charakteru.
Rozwiązanie alternatywne, jakim jest dualizm własności dopuszczający częściową przyczynową autonomię stanów świadomych względem swego fizycznego podłoża, wydaje się prima facie lepiej oddawać istotę zjawisk, które zwykliśmy określać jako wolna wola. Pomimo to, Searle wskazując na szereg problemów do jakich prowadzi przyjęcie tego rozwiązania podtrzymał i rozwinął kluczową dla jego ontologii tezę o przyczynowej redukcji stanów mentalnych. Poniższy tekst zawiera rekonstrukcję podejmowanych przez Searle’a prób naturalizacji wolnej woli w kontekście jego sporu z dualizmem własności.
Ł. Budzicz, Empiryczna weryfikacja teorii nieświadomego myślenia Apa Dijksterhuisa.
mgr Łukasz Budzicz
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Nauk Społecznych
Wydziałowe Studium Doktoranckie (kierunek: Psychologia)
Empiryczna weryfikacja teorii nieświadomego myślenia Apa Dijksterhuisa.
Empiryczna weryfikacja teorii nieświadomego myślenia Apa Dijksterhuisa
Teoria nieświadomego myślenia (Unconscious Thought Theory - UTT) Apa Dijksterhuisa – wprowadzenie teoretyczne / Eksperymenty potwierdzające teorię nieświadomego myślenia / Replikacja eksperymentu Apa Dijksterhuisa.
(Procedura oryginalnego eksperymentu. Procedura własnego eksperymentu. Uzasadnienie procedury własnej replikacji eksperymentu. Wyniki. Wnioski)
M. Jonek, I. Francuz, Obrazy nie leżą na ulicy, czyli o roli naszego nastawienia w odbiorze dzieła sztuki.
Maciej Jonek, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Psychologia
Iga Francuz, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Psychologia
Obrazy nie leżą na ulicy, czyli o roli naszego nastawienia w odbiorze dzieła sztuki.
Dzieło sztuki to specyficzny komunikat. Forma, jaką posłużył się nadawca komunikatu, by przekazać pewną treść odbiorcy bardziej lub mniej wyróżnia się ze swojego otoczenia. Zwłaszcza dziś, gdy dzieła sztuki niezbyt ostrą granicą oddzielone są od nie-dzieł sztuki. Plamy pozostawione na chodniku przez niefrasobliwych pracowników budowy pobliskiej elewacji, oraz te z niezwykłą pieczołowitością komponowane na płótnie przez wybitnych absolwentów Sorbony nie różnią się na pierwszy rzut niewprawionego oka. Nie wspominając już o umiejscawianiu w przestrzeniach wystawienniczych przedmiotów codziennego użytku, na przykład pisuarów. Ze świadomością, iż przestrzeń galerii to dodatkowy kontekst dzieła sztuki dość przewrotnie pytamy, czym różni się nasz odbiór pewnych organizacji przestrzennych (np. pisuarów) w i poza murami galerii. Jedną z odpowiedzi na pytanie o przyczynę różnic w odbiorze obiektów w galerii i poza nią jest nastawienie. Z innym przecież nastawieniem odbieramy plamy na chodniku i płótnie. W naszym artykule pytamy jak wygląda nastawienie odbiorcy sztuki, świadomego, że to, co odbiera to sztuka.
M. Goliasz, Cognitive science w e-learningu.
Marek Goliasz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Kognitywistyka
Cognitive science w e-learningu.
Kognitywistyka dzięki swej domenie jaką są procesy poznawcze oraz metodom pochodzącym z wielu dyscyplin ma ogromne możliwości zastosowań. Obserwując kierunki rozwoju stosowanych badań kognitywistycznych jak np. pomiar ruchu gałek ocznych w badaniach nad użytecznością stron internetowych [Kasperski, Słonimska 2008], można powiedzieć, że wraz z rozwojem technologii internetowych, rośnie liczba zastosowań nauk poznawczych. Sądzę tak dlatego, że ogromna ilość wniosków badawczych dotyczących poznania opiera się na podejściu badawczym, które traktuje umysł jako system przetwarzania informacji symbolicznej. Sposób interakcji z komputerem i wirtualną rzeczywistością to przyswajanie informacji wzrokowej i współtowarzyszące mu procesy uwagi, rozpoznawania i wnioskowania. Wypracowany przez kognitywistykę model umysłu jako systemu przetwarzającego informację doskonale nadaje się do wyjaśnienia ograniczeń poznania w sytuacji odbioru treści z ekranu komputera. Na przykładzie opracowywania skutecznych metod zdalnego nauczania, chciałbym pokazać, że wraz z poszerzaniem się wirtualnej rzeczywistości rośnie liczba możliwych zastosowań kognitywistyki.
M. H. Golka, Teoria zbiorów rozmytych jako formalizacja teorii prototypu: Problemy z kompozycjonalnością.
Maria H. Golka
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Kognitywistyka
Université Paris 5, ENS, EHESS, Master Recherche en Sciences Cognitives,
Teoria zbiorów rozmytych jako formalizacja teorii prototypu: Problemy z kompozycjonalnością.
Sposób, w jaki dzielimy reprezentację świata zewnętrznego na porcje umożliwiające kognitywne przetwarzanie jest jednym z najbardziej interesujących problemów kognitywistyki. Proces ten, kategoryzacja, może być widziany jako jedna z podstawowych funkcji poznawczych.
Istnieje wiele teorii mających opisywać charakter kategorii i procesu kategoryzacji. Tutaj skoncentrujemy się na jednej z najbardziej rozpowszechnionych, a mianowicie teorii prototypu.
Celem tego artykułu nie jest rozważenie słabych i mocnych stron teorii prototypu jako teorii pojęć. Psychologiczna zasadność tej teorii została dowiedziona wiele razy, zarówno w założycielskich badaniach Eleonory Rosch [m. in. Rosch 1975], jak i później. Skoncentrujemy się tutaj raczej na dyskusji wokół związku teorii prototypu i teorii zbiorów rozmytych.
Wielu autorów [zob. m.in. Fodor i Lepore 1996, Osherson i Smith 1991] zgadza się co do stwierdzenia, że teoria pojęć powinna wyjaśniać po pierwsze, w jaki sposób pojęcia funkcjonują jako kategorie oraz po drugie, w jaki sposób kombinują się one ze sobą dając naszemu skończonemu umysłowi nieskończoną zdolność konceptualną.
Jeśli chodzi o pierwsze wymaganie, teoria prototypu sprawdza się dość dobrze. Proponuje ciekawe ujęcie funkcjonowania kategorii konceptualnych. Problemy z teorią tą zaczynają się, kiedy chce się wyjaśnić tworzenie i funkcjonowanie pojęć złożonych.
W dalszym ciągu artykułu przyjrzymy się kilku z tych problemów i spróbujemy rozważyć, czy są one spowodowane przez samą teorię prototypu, czy też przez jej błędną formalizację.
B. Helfer, Neuronalne korelaty świadomości - pierwszy krok ku biologicznej podstawie świadomości.
Bartosz Helfer
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Kognitywistyka
Neuronalne korelaty świadomości - pierwszy krok ku biologicznej podstawie świadomości.
Długa droga ku neuronalnym korelatom świadomości / Czym są NKŚ? / Neurobiologia na tropie zdumiewającej hipotezy / Spór o kandydatów na NKŚ
V. Kamasa, Definicja sytuacji zawarta w tekście obrzędów sakramentu małżeństwa w perspektywie goffmanowskiej.
mgr Victoria Kamasa
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Językoznawstwa
Definicja sytuacji zawarta w tekście obrzędów sakramentu małżeństwa w perspektywie goffmanowskiej.
Celem niniejszego tekstu jest podjęcie próby określenia językowej definicji sytuacji zawartej w tekście Obrzędy sakramentu małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich (1974) poprzez analizę tego właśnie tekstu. Podstawowe pytanie badawcze sformułować więc można następująco: „Jaka definicja sytuacji jest kreowana poprzez teksty obrzędów sakramentu małżeństwa w Kościele katolickim?”. Poprzez definicję sytuacji rozumiany tu będzie zarówno opis tego, co dzieje się w trakcie wspomnianych obrzędów, jak i opis poszczególnych osób biorących udział w obrzędach, ich ról, relacji itp.
K. Kobos, Czym zajmuje się aparat percepcyjny, kiedy nie ma czego spostrzegać?
Katarzyna Kobos
Słuchaczka IV roku studium doktoranckiego przy Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego
Katedra Filozofii Analitycznej
Instytut Filozofii
Czym zajmuje się aparat percepcyjny, kiedy nie ma czego spostrzegać?
Co dzieje się z aparatem percepcyjnym, gdy nie ma czego spostrzegać? / Trzy modele takiej sytuacji / Zagadnienie adekwatności posługiwania się modelami (idealizacyjnymi) dla wyjaśniania pewnych zjawisk umysłowych m.in. zjawisk nietypowej percepcji (lub jej braku) w odroznieniu od standardowych przypadkow precepcyjnych / Eksperymenty myślowe jako adekwatne narzędzie analizy tego typu zjawisk.
P. Sobol-Kołodziejczyk, Naturalized epistemology and Artificial Life. A methodological perspective.
Piotr Sobol-Kołodziejczyk
Zakład Logiki i Metodologii Nauk
Międzywydziałowy Instytut Filozofii Uniwersytetu Rzeszowskiego
Naturalized epistemology and Artificial Life. A methodological perspective.
W artykule został podjęty problem związków zachodzących pomiędzy znaturalizowaną epistemologią a dynamicznie rozwijającymi się badaniami nad sztucznym życiem. Zdaniem autora, związek ten może być rozpatrywany zarówno w metodologicznej i ontologicznej perspektywie. Pierwsza z nich jest równoważna akceptacji mocnej wersji natrualizmu Quine'a i wyraża się w stwierdzeniu, że wszystkie doniosłe problemy filozoficzne są de facto problemami naukowymi, a zatem – są one rozwiązywalne za pomocą metod dostarczanych przez nauki szczegółowe (w głównej mierze nauki przyrodnicze). Natomiast perspektywa ontologiczna przejawia się w założeniu, że realnie istniejące przedmioty i własności to tylko te, które są postulowane w ramach teorii naukowych.
W związku z przyjętymi powyżej założeniami w dalszej części artykułu rozważony zostaje problem ontologicznej różnicy pomiędzy naturalnymi i sztucznymi systemami, którymi przypisuje się własność życia. Analiza definicji sformułowanych w ramach biologii teoretycznej prowadzi do wniosku, że różnica ta w zasadzie nie istnieje, ponieważ obydwa rodzaje systemów są układami ewoluującymi. Mechanizm ewolucji jest natomiast opisywalny za pomocą Neumannowskiej teorii automatów komórkowych. W ostatniej części artykułu podejmuje się zaś problem warunków, które muszą być spełnione, aby możliwa była konstrukcja sztucznych świadomych systemów poznawczych.
M, Kozak, I. Szumowska , Widzieć nie znaczy tylko patrzeć. System brzuszny i grzbietowy w procesie widzenia.
Maciej Kozak, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Psychologia
Ilona Szumowska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Psychologia
Widzieć nie znaczy tylko patrzeć. System brzuszny i grzbietowy w procesie widzenia.
Zagadnienie percepcji wzrokowej od wielu lat zajmowało badaczy, w głównej mierze z powodu tego, iż wzrok jest najbardziej skomplikowanym zmysłem, dostarczającym wielu informacji potrzebnych do funkcjonowania człowieka, Zastanawiano się może nie tyle nad sposobem odbierania bodźców, gdyż sama budowa oka jak też droga impulsów nerwowych na drodze wzrokowej są poznane na dzień dzisiejszy w dużym stopniu, aczkolwiek dane na ten temat są wciąż uaktualniane, o czym może świadczyć zmiana w koncepcji dotyczącej rozmieszczenia czopków i pręcików w gałce ocznej. Największe zaciekawienie budzi sposób interpretowania otrzymanych danych oraz przetwarzania ich w naszym mózgu. W naszej pracy chcielibyśmy skupić się na jednej z uznawanych obecnie za najbardziej trafne hipotez autorstwa Davida Milnera i Melvyna Goodale'a, która zakłada istnienie dwóch odrębnych systemów przetwarzających dane wizualne. Droga wiodąca do tego wniosku prowadziła głównie przez badania zaburzeń wzrokowych, które budziły zaciekawienie i fascynację wielu badaczy.
A. Kupś, Badania nad czasem ze szczególnym uwzględnieniem udziału mechanizmów uwagowych […]
Adam Kupś
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Kognitywistyka, Psychologia
Badania nad czasem ze szczególnym uwzględnieniem udziału mechanizmów uwagowych w kontekście iluzji wypełnionego trwania (filled-duration illusion).
Współcześnie prowadzi się na świecie wiele badań dotyczących percepcji czasu. Uważa się, że jest to bardzo ważny przedmiot poznania, który ma znaczenie, przy prawie każdej czynności, jaką wykonujemy. Badacze sprawdzają efektywność percepcji czasu u ludzi i zwierząt. Jeśli idzie o ludzi badania dotyczą tak różnych dziedzin życia jak: postępowanie pilotów w symulacjach sytuacji bojowych, stanie w kolejkach w trakcie zakupów, stanie na światłach w ruchu ulicznym, postępowanie w sytuacjach stresowych etc. [przegląd: Zakay, Block, Yehoshua 1999]. Ilość uwagi poświęconej przez badaczy temu, jak ludzie postrzegają czas, oddaje pogląd podzielany przez wielu psychologów eksperymentalnych głoszący, iż czasowa organizacja elementów percepcyjnych otaczającego nas świata jest bardzo istotna dla naszego przystosowania i przetrwania [Grondin et al.2005]. Konsekwencją tego poglądu jest wielość szczegółowych eksperymentów mających wykazać związki mechanizmów czasowych z różnymi zjawiskami percepcyjnymi [np. op. cit., Rammsayer & Leutner 1996] i poznawczymi [np. Rammsayer & Lima 1991 ]. W szczególności procesem poznawczym, do którego często odwołują się badacze jest uwaga [Zakay 2000], o której więcej w dalszej części artykułu.
A. Kuzio, Kognitywne aspekty seksualnych i aseksualnych treści reklamowych i ich udział w procesie efektywnej komunikacji.
mgr Anna Kuzio
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Filologii Angielskiej
Kognitywne aspekty seksualnych i aseksualnych treści reklamowych i ich udział w procesie efektywnej komunikacji.
Uprzednie badania w dziedzinie reklamy skupiały się głównie na zastosowaniu ukrytych, bądź wyraźnych obrazów o podłożu seksualnym[patrz: Reichert i Lambiase 2003; Dey 1993; Copley 2004]. Obrazy te swoją uwagę, w znacznej mierze, koncentrowały na które ogólnie przyjętych czynnikach, jakimi są płeć odbiorcy, produkt reklamowany (mający konotację seksualną bądź aseksualną) oraz na typie bodźca prezentowanego (elementy dekoracyjne, a także nagość) [Scott i Batra 2003, s.256].
Jednakże, znaczna część badań skoncentrowała się na niższej rangi procesach kognitywnych, takich jak proces przypominania (recall) i/bądź rozpoznania (recognition) [patrz: Belch i Belch 1995, Katz 2006]. Tylko nieliczne badania dotyczyły wyższej rangi procesów kognitywnych, stanowiących fundamentalne podłoże dla stworzenia widocznej materii o treści seksualnej [patrz: Gunter 2002; Rathus 2004].
Poniżej opisane badania mają na celu uwypuklenie roli wizualnego czynnika stymulującego, o charakterze seksualnym, na proces werbalnego przekazu o charakterze perswazyjnym, a także przedstawienie wyników dotyczących procesu przypominania, podejścia, a tym samym intencji zachowawczych/behawioralnych oraz wymiar kognitywny responsu. Biorąc pod uwagę powyższe aspekty – jako wytyczne – badanie ma na celu ułatwienie zrozumienia znaczenia treści seksualnych i aseksualnych oraz ich wpływ na kształtowanie poziomu przepływu informacji, który stanowi wytyczną w procesie efektywnej komunikacji.
P. Matusz, Przetwarzanie międzyzmysłowe i uwaga przestrzenna.
Paweł Matusz, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej (WZ Wrocław), Psychologia
Przetwarzanie międzyzmysłowe i uwaga przestrzenna.
Specyfika przetwarzania wielozmysłowego / Połączenia międzyzmysłowe w świadomym i automatycznym orientowaniu uwagi przestrzennej / Przetwarzanie multisensoryczne a obciązenie uwagi i pamięci roboczej / Kierunki dalszych badań.
J. Musialak, Rola przekazu reklamowego w świetle językoznawstwa kognitywnego.
Joanna Musialak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Kognitywistyka, Filozofia (spec. komunikacja społeczna)
Rola przekazu reklamowego w świetle językoznawstwa kognitywnego.
Rozwój badań neuromarketingowych pociągnął za sobą wzrost zainteresowania reklamą, a konkretniej psychologicznymi i neuronalnymi jej aspektami. Doceniono już rolę pamięci, uwagi (R. Heath), emocji (D. Doliński, A. Falkowski), a nawet neuronów lustrzanych (M. Lindstrom) w percepcji reklamy przez umysł konsumenta, podczas gdy język- podstawowy środek komunikacji międzyludzkiej, pozostał na uboczu. Powstało wiele wybitnych książek dotyczących składni, gramatyki (J.Bralczyk), poetyki (E. Szczęsna), czy retoryki reklamy (P.H Lewiński). Niniejszy artykuł będzie próbą zbadania tego zagadnienia w nurcie językoznawstwa kognitywnego.
P. Nowakowski, D. Lubiszewski, Co się dzieje z moim ciałem? O ciele gumowym, przemieszczonym i podmienionym.
Przemysław Nowakowski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Filozofii
Dawid Lubiszewski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Filozofii
Co się dzieje z moim ciałem? O ciele gumowym, przemieszczonym i podmienionym.
Drew Leder [1998] argumentował, że we współczesnych teoriach (w medycynie, psychologii czy filozofii) zupełnie nieobecne jest pierwszoosobowo doświadczane ciało. Inny autor [Gallagher 1986] pisząc o ciele pierwszoosobowo doświadczanym nazywa je nieobecnie dostępnym (absently available), argumentując, że ciało w codziennym funkcjonowaniu, działaniu i doświadczaniu jest ciałem nieobecnym. Dopiero ciało poddane świadomej refleksji, bądź ciało dysfunkcjonalne jest ciałem obecnym, choć już radykalnie odmiennym od ciała nieobecnie dostępnego. Wspomniane uwagi wskazują podwójną złożoność badań nad pierwszoosobowo doświadczanym ciałem: (1) kłopot z właściwym wyróżnieniem go w prowadzonych badaniach, (2) złożoność i subtelność doświadczenia zdrowego ciała działającego w świecie.
Jednak aktualnie podejmuje się udane próby zoperacjonalizowania doświadczenia ciała. Jako przykłady takich badań można wskazać: (1) eksperymenty z gumową ręką mające implikacje w wymiarze poznawczym [Botvinick i Cohen 1998, Botvinick 2004, Tsakiris i Haggard 2005, Longo i inni 2009] jak i afektywnym [Ehrsson i inni 2007], (2) eksperymenty z samo-identyfikacją i przemieszczeniem centrum egocentrycznej ramy odniesienia – innymi słowy, samo-lokalizacją ciała [Lenggenhager i inni 2008, Blanke, Metzinger 2009], (3) doświadczenie podmiany ciała [Petkova, Ehrsson 2008]. W poniższym artykule zostaną przedstawione powyższe badania. Stanowią one pierwsze próby eksperymentalnego uchwycenia doświadczenia ciała oraz relacji pomiędzy ciałem a tym doświadczeniem.
P. Olesiński, Związek człowieka z kolorem.
Piotr Olesiński
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Wydział Nauk Społecznych
Związek człowieka z kolorem.
Celem tego artykułu jest próba odpowiedzenia na pytanie dlaczego i jak barwy wpływają na nas oraz co i w jaki sposób my komunikujemy poprzez kolory. Artykuł ten ma również skonfrontować potoczne i wynikające z indywidualnego doświadczenia przekonania na temat wpływu kolorów, wiedzę wynikającą z praktycznego stosowania oddziaływania barw, szczególnie w arteterapii, oraz poglądy ezoteryczne i wyniki badań naukowych związanych z tą tematyką.
M. Paluch. A. Palacz, Oniomaniacy – kupujące mózgi bez kontroli?
Monika Paluch, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Psychologia
Agnieszka Palacz, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Psychologia
Oniomaniacy – kupujące mózgi bez kontroli?
Zakupy to podejmowanie decyzji. Decyzje podejmuje nasz mózg. Proces podejmowania decyzji może być mniej, lub bardziej świadomy. Preferencje wobec konkretnych towarów i marek wydobywane na światło dziennie za pomocą badań mózgu nazwano neuromarketingiem (Śliwiński, 2007). Jednym z tematów jakie podejmuje się często w ramach tej dziedziny są techniki stosowane w neuromarketingu oraz zjawisko kupowania kompulsywnego.
K. Patro, Liczby i przestrzeń – o źródłach powiązania.
Katarzyna Patro
Uniwersytet Warszawski
Wydział Psychologii
Liczby i przestrzeń – o źródłach powiązania.
Jednym z dowodów przemawiających za przestrzennym charakterem reprezentacji liczby jest efekt SNARC (Spatial Numerical Association of Response Codes; Dehaene, Bossini, Giraux, 1993). Polega on na szybszym wywoływaniu reakcji po lewej stronie przez mniejsze liczby, zaś po prawej przez większe. Zgodnie z dominującą teorią opisane zjawisko jest wynikiem przyzwyczajeń związanych z kierunkiem pisania i czytania w danej kulturze. Niniejszy tekst ma na celu poddanie w wątpliwość tego wyjaśnienia. Proponuje się, by źródeł asocjacji liczbowo-przestrzennych szukać na znacznie głębszym poziomie niż sięgają wpływy wynalazków kulturowych. Propozycja została podparta własnymi badaniami empirycznymi.
A. Porowska, Sposoby tworzenia modeli mentalnych w procesie projektowania zorientowanego na użytkownika.
Agnieszka Porowska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Kognitywistyka
Sposoby tworzenia modeli mentalnych w procesie projektowania zorientowanego na użytkownika.
Tym co wyróżnia projektowanie zorientowane na użytkownika (user-centered design, UCD) jest budowanie interfejsu uwzględniającego ludzkie możliwości, ograniczenia, chęci i potrzeby, a nie zmuszającego do zmiany trybu pracy, po to by dostosować kogoś do systemu. Metoda ta i zarazem filozofia skupia się na kognitywnych aspektach interakcji osoby ze stroną internetową. Taki sposób projektowania integruje wiele dziedzin wiążących się z kognitywistyką (informatykę, psychologię (w szczególności poznawczą), antropologię, językoznawstwo) ze sztuką użytkową (np. web-designem, ergonomią). W procesie UCD należy uwzględniać cele, motywacje, sposoby myślenia, procesy emocjonalne, schematy pojęciowe, oraz procesy poznawcze (nie wykluczając potencjalnych błędów). Elementy te zidentyfikowane i przedstawione przy pomocy wizualnego języka tworzą modele mentalne -środek do zrozumienia użytkownika przez wszystkich członków zespołu projektowego.
A. Słysz, Systemy eksperckie w diagnostyce psychologicznej – możliwości i ograniczenia.
dr Anna Słysz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Psychologii
Systemy eksperckie w diagnostyce psychologicznej – możliwości i ograniczenia.
Systemy eksperckie to programy wspomagające korzystanie z wiedzy (w ramach różnych dyscyplin) i podejmowanie decyzji. Wiedza systemu eksperckiego składa się głównie z faktów (informacji, które są powszechnie akceptowane przez specjalistów w danej dziedzinie) oraz heurystyk (informacji subiektywnych, które wspomagają proces oceny i rozwiązywania problemów przez określonego specjalistę) (Duch, 2008). Jednym z najbardziej popularnych rodzajów systemów eksperckich są systemy diagnostyczne, wykorzystywane w różnorodnych dyscyplinach technicznych, w medycynie, analizie chemicznej itd. Im bardziej obiektywny charakter ma dana baza wiedzy, tym łatwiej stworzyć taki system. Problem pojawia się wówczas, gdy duża część informacji ma charakter subiektywny. Dotyczy to na przykład informacji diagnostycznych. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych możliwości i ograniczeń stosowania systemów eksperckich w diagnostyce psychologicznej.
A. Sobków, J. Traczyk, Asymetria półkulowa a racjonalność decyzji.
Agata Sobków, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej (WZ Wrocław), Psychologia
Jakub Traczyk, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej (WZ Wrocław), Psychologia
Asymetria półkulowa a racjonalność decyzji.
Framing effect (efekt framingu/kontekstu) to nazwa zjawiska wywodzącego się z psychologii ekonomicznej. Polega ono na dokonywaniu odmiennych (nieracjonalnych) wyborów w zależności od tego czy sytuacja decyzyjna jest przedstawiona w kontekście zysków czy strat. W kontekście zysków preferowana jest opcja pewna, natomiast w przypadku strat - ryzykowna. McElroy i Seta udowodnili, że aktywowanie lewej półkuli (analitycznej) powoduje zanikanie efektu framingu (osoby badane zachowywały się bardziej racjonalnie), natomiast aktywowanie półkuli prawej (holistycznej) sprawiało, iż framing zachodził. Gallagher i Dagenbach przedstawili badania w których aktywowali półkule mózgowe poprzez manipulowania częstotliwością „szumu” w komunikacie. Założyli oni, że lewa półkula – przetwarza informacje o wysokiej częstotliwości, a prawa o niskiej. Efekt framingu zachodził tylko wówczas, gdy informacje przetwarzane były prawopółkulowo (komunikat o relatywnie niskich częstotliwościach). Otrzymane rezultaty badań rzucają światło na funkcjonowanie człowieka w warunkach ryzyka. Wykorzystanie aparatury neuroobrazującej pozwala na głębsze poznanie problemu przetwarzania informacji przez człowieka i zaaplikowanie tej wiedzy w obszarze neuromarketingu czy neuroekonomii. Wyniki prezentowanych badań mogą zostać zweryfikowane w warunkach pozalaboratoryjnych.
M. Stańko, Neuronaukowe podstawy arteterapii – wprowadzenie do zagadnienia.
mgr Maja Stańko
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Psychologii - Zakład Psychologii Ogólnej i Psychodiagnostyki
Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu, Edukacja artystyczna
Neuronaukowe podstawy arteterapii – wprowadzenie do zagadnienia.
Od dawna przyjmuje się, że twórczość plastyczna i sztuka stosowane w psychoterapii mogą mieć działanie lecznicze (Darley, Heath, 2008). Zrozumienie sposobu oddziaływania terapii przez sztukę, nazywanej arteterapią jest równoznaczne z udzieleniem odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zaangażowanie w aktywność artystyczną w psychoterapii może prowadzić do zmiany w sposobie zachowania, odczuwania i myślenia klienta, oraz dlaczego terapia przy użyciu sztuk plastycznych, może być skuteczniejszą metodą leczenia niż terapia oparta na słowach? Chociaż twórczość i sztuka, stosowane w terapii bardziej kojarzą się z „czuciem o wiarą” niż „szkiełkiem i okiem” (czyli racjonalnymi wyjaśnieniami), to jednak odpowiedzi na powyższe pytania coraz częściej poszukuje się w ustaleniach naukowych. Kaplan (2000; za Malchiodi, 2003) podkreśla ogólne znaczenie naukowej uważności w praktyce arteteraputycznej, i szczególnej świadomości w zakresie neuronauki.
Zdaniem Louisa Cozolino (2004) rozwój psychoterapii, bez względu rodzaj, w sposób pośredni stale był moderowany przez neuronaukę. Każda forma terapii jest skuteczna na tyle, na ile jest powiązana z procesami budującymi i modyfikującymi struktury nerwowe w mózgu (Cozolino, 2004). Zgodnie z tym podejściem, dane na temat działania arteterapii coraz częściej próbuje się uzyskać za pomocą metod umożliwiających badanie zmian w strukturach neurologicznych, które to są traktowane jako podłoże procesów psychicznych (por. Hass-Cohen, Carr, 2008). Związek neuronauki z arteterapią jest niezmiernie ważny, i dotyczy wszystkich rodzajów praktyki arteterapeutycznej (Malchiodi, Riley, & Hass-Cohen, 2001; za: Malchiodi, 2003).Dokładniejsze przyjrzenie się neronaukowym dokonaniom w zakresie arteterapii, wymaga wcześniejszego omówienia pojęcia arteterapii oraz opisu zjawiska, które kryje się pod tym terminem.
P. Szachewicz, Jak zbudować sztucznego artystę? Przegląd niektórych podejść do sztucznej generacji sztuki.
Piotr Szachewicz, Politechnika Poznańska, Informatyka
Jak zbudować sztucznego artystę? Przegląd niektórych podejść do sztucznej generacji sztuki.
Sztuczna kreatywność jest jedną z poddziedzin sztucznej inteligencji, której obiektem zainteresowań jest modelowanie i symulacja kreatywności człowieka, budowanie narzędzi zdolnych do kreatywności lub wspomagających kreatywność ludzi. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu niektórych sposobów konstruowania programów komputerowych zdolnych do generowania twórczości artystycznej.
E. Zabielska, Interakcje między modalnościami zmysłowymi w percepcji - wybrane aspekty.
Emilia Zabielska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Psychologia
Interakcje między modalnościami zmysłowymi w percepcji - wybrane aspekty.
Tradycyjnie systemy zmysłowe postrzega się jako oddzielne od siebie, tymczasem naukowcy otrzymują coraz więcej danych, które wskazują na zasadniczą rolę interakcji międzymodalnych (cross-modal interactions) w normalnej percepcji. Ich badanie jest w dużym stopniu możliwe dzięki rozwojowi metod obrazowania pracy mózgu i nowoczesnej elektroencefalografii. Szczególnie wiele wnoszą badania z udziałem osób niewidomych, u których obserwuje się aktywność w obszarach wzrokowych kory mózgowej podczas rozwiązywania zadań dotykowych, zadań wyobrażeniowych i śnienia. Istnieje kilka stanowisk teoretycznych próbujących wyjaśnić taką aktywność: (1) plastyczność mózgu, (2) wirtualne wrażenia wzrokowe, (3) powstawanie reprezentacji przestrzeni.
W referacie przedstawione zostaną w związku z tym trzy wybrane aspekty badań: (1) problem aktywności w korze wzrokowej podczas rozwiązywania zadań dotykowych (2) oraz podczas śnienia u osób niewidomych, (3) a także zagadnienie roli przetwarzania wzrokowego i percepcji dotykowej w zadaniach wyobrażeniowych, a także zaprezentowana zostanie perspektywa dalszych badań.
D. Żelechowska, Psychologia poznawcza na tropie kreatywności: twórca (zde)koncentrowany.
Dorota Żelechowska
Uniwersytet Jagielloński
Wydział Filozoficzny
Psychologia poznawcza na tropie kreatywności: twórca (zde)koncentrowany.
Uwaga jest jednym z najważniejszych korelatów kreatywności na poziomie elementarnych procesów poznawczych. Wiele badań wskazuje na słabszą selektywność (w tym większą podatność na zakłócenia) oraz gorszą podzielność uwagi osób bardziej twórczych. Jednakże wyniki nie są jednoznaczne. Być może różnym fazom procesu twórczego sprzyjają odmienne sposoby funkcjonowania uwagi. W prezentowanym tekście dokonano przeglądu badań nad uwagowymi korelatami kreatywności oraz przedstawiono wyniki badań własnych z tej problematyki.
